ریشه های نظری روش شناسی کیو
استیفنسون در دو حوزه علمی یعنی فیزیک و روانشناسی تحصیل کرده بود و زیربنای نظری روش شناسی کیو (Q) و تئوری روش تحقیق کیو نیز در این دو حوزه علمی ریشه دارد. وی بهشدت تحت تاثیر نظریه مکانیک کوانتوم در فیزیک و نظریه تحلیل عاملی در روانشناسی قرار داشت. مشاهدات تجربی در اواخر قرن نوزدهم نشان داد که مکانیک نیوتونی قادر نیست پدیده‌هایی را تبیین کند که در سرعت بسیار بالا مانند سرعت نور یا در مقیاس بسیار کوچک مانند الکترون‌ها رخ می‌دهند. از اینرو در اوایل قرن بیستم مکانیک نسبیت برای بررسی و تبیین پدیده‌هایی باسرعت بالا ومکانیک کوانتومی برای بررسی و تبیین رفتار ذرات بسیار ریز پدید آمدند و ترکیبی از هر دو نیز برای بررسی پدیده‌های ریز با سرعت بسیار بالا مورد توجه قرار گرفت.
این امر انقلابی در روش‌شناسی علم ایجاد کرد که بر شناختشناسی استیفنسون به‌عنوان یک فیزیکدان نیز اثر گذاشت. اصل عدم قطعیت، نقش اساسی در مکانیک کوانتومی ایفا می‌کند و بیانگر آن است که در دنیای اتم هرگز نمی‌توانیم اختلال و آشفتگی را که ناشی از دخالت وسایل اندازه‌گیری است، بررسی کنیم. انرژی‌ها در این مقیاس، به اندازه‌ای کوچک هستند که حتی اندازه‌گیری با حداکثر آرامش و دقت نیز می‌تواند آشفتگی‌های اساسی در پدیده مورد آزمایش ایجاد کند. به این ترتیب نمی‌توان مطمئن بود نتایج اندازه‌گیری واقعاً آنچه را که در نبود وسایل اندازه‌گیری روی می‌داد، توصیف می‌کند. درواقع مشاهده‌گر و وسیله اندازه‌گیری بخشی از پدیده مورد بررسی هستند و هرگاه شما بخواهید موقعیت یک ذره مانند یک فوتون یا الکترون را بررسی کنید، باید بر مسیر حرکت آن تأثیری هرچند اندک بگذارید.
نظریه‌های استیفنسون درباره ذهنیت با رویکردهای نظری کوانتوم تطابق کامل دارند. استیفنسون ذهنیت را مانند پدیده‌های ریز در فیزیک، بسیار حساس می‌داند، چنان که دخالت مشاهده‌گر و ابزار سنجش را در مطالعه آن تأثیرگذار قلمداد می‌کند. بنابراین، روش‌شناسی کیو به دنبال ارائه شیوه‌ای برای شناسایی ذهنیت‌های مختلف است که تحت تأثیر ابزار سنجش نباشد. مطالعه کیو بهدنبال فهم این امر است که خود افراد چگونه خود را دستهبندی می‌کنند.
از این رو مطالعه روش تحقیق کیو (روش Q) نیز مانند مکانیک کوانتومی مشاهده‌گر و مشاهده شده را جداییناپذیر می‌داند و معتقد است این خود فرد است که می‌تواند ذهنیت خود را اندازه‌گیری کند. بنابراین، در این رویکرد، ساختن ابزارهای سنجش استاندارد امری بی‌اهمیت تلفی می‌شود، زیرا پژوهشگر در پی کشف آزادانه ذهنیت‌ها، فارغ از اثرات جانبی ابزار سنجش و مشاهده‌گراست (گلدمن، 1999، نقل شده در خوشگویانفرد، 1386: 23-20).
اگر تمایل به استفاده از خدمات تخصصی گروه پژوهشی دانش آسا برای تحلیل داده های پرسشنامه ها، تحلیل داده های کیفی با روش شناسی کیو (Q) ، درخواست برگزاری کلاس آموزش تخصصی گروهی و خصوصی آموزش روش تحقیق کیفی و کمی دارید، کافی است سفارش خود را ثبت نمایید یا با شماره موسسه در ساعات اداری تماس بگیرید و یا با ایمیل info.daneshasa@gmail.com در ارتباط باشید.
